xirtdək

xirtdək
is. Nəfəs yolunun yuxarı hissəsi. Əlyarov az qala Teymurun xirtdəyindən tutub boğmaq istəyirdi. M. Hüs.. <Yusif> sümüyü çıxmış yanağını, xirtdəyini, cəhəngini qanatmışdı. B. Bayramov.
◊ . . . Xirtdəyə kimi çıxmaq – lap çox olmaq, həddini aşmaq; boğaza çıxmaq. Qazma planı axsayır, yeni neft yatağı açılır, hər addımda israf xərclər xirtdəyə çıxırdı. M. Süleymanov. <Hətəmov:> İş-gücün xirtdəyə çıxan vaxtı başlamısınız ki, biz səyahətnamə oxumağa gəlmişik. B. Bayramov. Xirtdəyə qədər (kimi) – 1) boğaza qədər. Cavad yoldaşları ilə birlikdə xirtdəyə kimi lehməyə bataraq, qalın meşələrdən keçir, həmişə məqsədə, hədəfə doğru irəliləyir. Ə. Vəl.. Nəhayət, divar qəzetində buraxılan karikaturada Mirzənin xirtdəyə qədər çaxır çəlləyinə girdiyi göstərilirdi. Mir Cəlal; 2) lap çox, həddindən çox. Xirtdəyi əl(in)də olmaq – taleyi . . . əlində olmaq, tamamilə asılı olmaq. <İskəndər kişi:> Ondan sonra <yasavulun> xirtdəyi bizim əlimizdədir. M. Hüs.. Xirtdəyi ələ keçmək – yaxalanmaq, girə keçmək, ələ keçmək. Xirtdəyindən yapışmaq – sıxışdırmaq, çıxılmaz vəziyyətə salmaq, boğazından yapışmaq.

Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. 2009.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • xirtdəkləmə — «Xirtdəkləmək»dən f. is …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • xirtdəkləşmə — «Xirtdəkləşmək»dən f. is …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • xirtdəkləmək — f. Xirtdəyindən tutmaq (yapışmaq), yaxalamaq, boğazlamaq. <Qəssab> oğlan içəri girən kimi, onu xirtdəkləyib basdı yerə. (Nağıl). Səmənnaz qarı qapını açanda atlılardan biri qəfildən onu xirtdəklədi. Ə. Vəl.. Daldan iki qüvvətli əl… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • xirtdəkləşmək — qarş. Bir birinin xirtdəyindən (boğazından) yapışaraq, dalaşmaq, boğazlaşmaq …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • xirtdəx’lix’ — (Xanlar) bax xirtdəklik. – Xirtdəx’liyi qıza dədəsi öyü verey; – No:ruz kişinin arvadının xirtdəx’liyi indi də duroy …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

  • xirtdəklik — (Salyan) boyunbağı. – Xirtdəkliği qızzar taxar; – Solmaz xirtdəklik asıb …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

  • dix’xirtdəx’lix’ — (Çənbərək) pisxasiyyətlilik. – Qaranıη başına hər iş gəldi dix’xirtdəx’liyinin üstünnən …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

  • adəm — <ər.> bax adam. Səcdə qıl yarə könül, baxma o zahid sözünə; Adəm ol, mətləbi qan, eyləmə şeytan ilə bəhs. S. Ə. Ş.. ◊ Adəm alması anat. – qığırdağın çıxıq yeri; xirtdək. . . Adəm alması deyilən xirtdək sümüyündən heç bir əsər əlamət… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • boğazdanacax — (Borçalı) xirtdək …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

  • xılx — (Cəlilabad) xirtdək. – Söz var gəley ürəydən, söz var gəley xılxdan; – Söz var xalx içində, söz var xılx içində …   Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”